"Σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα η επίσκεψη στον τόπο που δίδαξε ο Πλάτωνας θα ήταν αυτονόητη"

Η Εταιρεία Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων για την Ακαδημία Πλάτωνα

Η Αθήνα διαθέτει μερικούς από τους πιο σημαντικούς Aρχαιολογικούς Χώρους του κόσμου. Η ανάδειξη και η αξιοποίησή τους αποτέλεσε και αποτελεί εθνικό στόχο που εξυπηρετεί την ποιοτική αναβάθμιση του τουρισμού αλλά κυρίως την έλξη του ενδιαφέροντος με την δημιουργία ενός πολιτιστικού κέντρου διεθνούς ακτινοβολίας

Με την υλοποίηση μέρους του Προγράμματος της Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας Α.Ε. έχει γίνει ένα πρώτο σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση αυτή. Η σπονδυλική στήλη της Ενοποίησης, ο Μεγάλος Περίπατος, ενοποιεί ήδη το Ολυμπιείο, την Ακρόπολη, τον Φιλόπαππο, την Αρχαία και τη Ρωμαϊκή Αγορά και τον Κεραμεικό. Η κατάληξή του (1-1,5 Km από τον Κεραμεικό) προβλέπεται να είναι ο Αρχαιολογικός χώρος της Ακαδημίας Πλάτωνα.

Η Ακαδημία ή Ακαδήμεια αποτελούσε προάστιο των Αρχαίων Αθηνών στον έξω Κεραμεικό, κοντά στην όχθη του Κηφισού στα νότια του Ιππίου Κολωνού. Ονομάστηκε έτσι από τον πρώτο οικιστή, τον ήρωα Ακάδημο (ή Εκάδημο). Η Ακαδημία ήταν ιερό άλσος που το τείχισε τον 6ο π.Χ. αιώνα ο γιος του Πεισίστρατου Ίππαρχος, ο οποίος πιθανολογείται πως ίδρυσε εκεί το περίφημο Γυμνάσιο. Προς την Ακαδημία οδηγούσε ο λεγόμενος «έξω δρόμος» όπου είχε καθιερωθεί να γίνεται ο αγώνας της λαμπαδηδρομίας προς τιμήν των νεκρών και αρχίζει από το Δίπυλο. Το πλάτος του έχει εξακριβωθεί ότι έφθανε τα 38m.
Πιστεύεται πως ο δρόμος έφθανε ως τη σημερινή πλατεία, στη συμβολή των οδών Πλάτωνος, Κρατύλου και Βασιλικών, απ’ όπου περνούσε ο περίβολος της Ακαδημίας. Κοντά στο Γυμνάσιο της Ακαδημίας ίδρυσε ο Πλάτων το 387 π.Χ τη φιλοσοφική σχολή του που ονομάστηκε και αυτή από τη θέση της Ακαδημίας και γνώριζε φήμη από τους Νεοπλατωνικούς για να την παύσει οριστικά το 526 ο Ιουστινιανός.

Ανασκαφές άρχισαν το 1929 με πρωτοβουλία, επιμέλεια και δαπάνη του Π. Αριστόφρονα και συνεχίστηκαν από τον Φ. Σταυρόπουλο από το 1955 έως το 1963 με δαπάνη της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Από τότε πραγματοποιούνται ανασκαφές από την Γ’ Εφορεία Αρχαιοτήτων.

Τα σημαντικά μνημεία της Ακαδημίας Πλάτωνα είναι :

- Η Ιερά Οικία Γεωμετρικών Χρόνων
- Το Γυμνάσιο (1ος π.Χ. - 1ος μ.Χ. αιώνας)
- Η Πρωτοελλαδική Αψιδωτή Οικία που θεωρήθηκε ως η προϊστορική οικία του ήρωα Ακάδημου
- Το Περίστυλο Κτήριο (4ος π.Χ. αιώνας), μεγάλο τετράγωνο κτήριο με το εσωτερικό περιστύλιο που άλλοι το θεωρούν Παλαίστρα και άλλοι παράρτημα του Γυμνασίου.

Σήμερα η Ακαδημία Πλάτωνα είναι μια ιδιαίτερα υποβαθμισμένη περιοχή που αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα πρόσβασης, υποδομών, διαχείρισης/καθορισμού χρήσεων γης κ.λπ. Γι΄ αυτήν την περιοχή, σε κάθε περίπτωση, απαιτείται παρέμβαση της Πολιτείας, αποτελεί άλλωστε μια από τις 6 περιοχές για ανάπλαση, βάσει του Προγράμματος της Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων. Εκεί βέβαια ο στόχος είναι κυρίως η ανάδειξη της ιστορικής φυσιογνωμίας της περιοχής. Παράλληλα όμως επιτυγχάνεται και γενικότερη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της εικόνας της πόλης.

Με τη σημερινή εικόνα της περιοχής χρειάζεται κανείς πολύ φαντασία και γνώση για να συνειδητοποιήσει ότι εκεί λειτούργησε η Ακαδημία Πλάτωνα, πνευματικό κέντρο της Αρχαίας Αθήνας που καθόρισε την φιλοσοφική σκέψη του σύγχρονου πολιτισμού μας.

Σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα η επίσκεψη στον τόπο που δίδαξε ο Πλάτωνας θα ήταν αυτονόητη, αν όχι πολλαπλά κατευθυνόμενη, τόσο όσον αφορά επισκέπτες γενικού ενδιαφέροντος όσο και ειδικό κοινό.

Η δημιουργία ενός Υπερτοπικού Πόλου Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων στην Ακαδημία Πλάτωνα αποτελεί μια «ποιοτική παρέμβαση μεγάλης κλίμακας» που συνάδει και με τους στόχους του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (Ν1515/85 όπως ισχύει) και θα αξιοποιήσει σε παγκόσμια κλίμακα την αίγλη της ομώνυμης σχολής.