"Η κυβέρνησιν ότι δεν έχει το δικαίωμα να παρανομή"

H ομιλία του Ελευθέριου Βενιζέλου στο ΣτΕ στις 17 Μαϊου 1929

Δεν πρόκειται βεβαίως να εκθέσω τας γνώμας μου περί της σημασίας του συμβουλίου της επικρατείας σήμερον. Τας γνώμας μου τας εξέθεσα επανειλημμένως και ετόνισα πόσας ελπίδας στηρίζω εις τον θεσμόν του συμβουλίου της επικρατείας και πόσον είμαι αισιόδοξος δια την ευεργετικήν επίδρασιν την οποίαν θα σημειώση επί των πραγμάτων του τόπου μας.

Την αισιοδοξίαν μου αυτήν την στηρίζω όχι μόνον εις το γεγονός ότι το συμβούλιον της επικρατείας καλείται να πληρώση μίαν ανάγκην ανεγνωρισμένην γενικώς εξ αυτών των πραγμάτων, αλλά και εις το γεγονός ότι εκλήθησαν να λειτουργήσουν αι κορυφαί της επιστήμης και της διοικήσεως, όπως παρετήρησε και ο συνάδελφός μου υπουργός επί της Δικαιοσύνης. Και τα συγχαρητήρια δια τον τοιούτον καταρτισμόν του σώματος ανήκουν βέβαια και εις τον ομιλούντα.

Αλλά υπάρχει και ένας επιπρόσθετος λόγος, εις τον οποίον στηρίζω την αισιοδοξίαν μου αυτήν. Και ο λόγος αυτός είνε ότι την ανάγκην του συμβουλίου της επικρατείας, με την ευρυτάτην δικαιοδοσίαν του, ανεγνώρισε μία κυβέρνησις τόσον ισχυρά, όσον η σημερινή, στηριζομένη εις την πανηγυρικήν εμπιστοσύνην του λαού. Και η κυβέρνησις αυτή δεν επερίμενε το τέρμα της ζωής της δια να εγκαθιδρύση το συμβούλιον της επικρατείας, αλλ΄ έσπευσε να οργανώση αυτό ταχύτατα.

Βέβαια δεν σας υπόσχομαι ότι η κυβέρνησις εκ προθέσεως θα διαπράξη παρανομίαν δια να σας δώση την ευκαιρίαν ν΄ ακυρώσητε  την πράξιν της και την επαναφέρητε εις την τάξιν. Άλλωστε αν η αρχή της σοφίας είνε ο φόβος του Κυρίου, η λειτουργία του συμβουλίου της επικρατείας είνε η αρχή ίσως περισσοτέρας προσοχής εκ μέρους των κυβερνώντων όπως αποφεύγουν παρανόμους πράξεις. Αλλ΄ όσην προσοχήν και αν δείξωμεν είνε ανθρώπινον να υποπέσωμεν και εις παρανόμους ενεργείας. Όταν δε έστω και άνευ προθέσεως διαπράξη η κυβέρνησις καμμίαν παρανομίαν και έλθη το συμβούλιον της επικρατείας να της πη ότι της ακυρώνει την πράξιν της ταύτην, σας βεβαιώ ότι θα έλθω προσωπικώς να συγχαρώ και να σφίξω το χέρι του προέδρου και των μελών του συμβουλίου της επικρατείας, διότι υπενθύμισαν εις την κυβέρνησιν ότι δεν έχει το δικαίωμα να παρανομή.

Σας ομολογώ, κύριοι, ειλικρινώς ότι αποδίδω μεγίστην σημασίαν εις τον αγαθοποιόν ρόλον τον οποίον θα παίξη το συμβούλιον της επικρατείας εις την όλην ζωήν της πατρίδος μας. Πιστεύω αδιστάκτως ότι «ήδε η ημέρα» δια να μεταχειρισθώ τους λόγους του μεγάλου μας ιστορικού, αλλ΄ εις εναντίαν εντελώς περίστασιν, θα είναι η απαρχή πλουσιοτάτων αγαθών εις όλας τας εκδηλώσεις της κρατικής και κοινωνικής ζωής, ένας αληθινός ιστορικός σταθμός με καθολικήν την ευεργετικήν του επίδρασιν.

Δυστυχώς, κύριοι, ο ελληνικός λαός ζήσας τόσους αιώνας υπό ξένην δουλείαν εσυνήθισε να θεωρή το κράτος εχθρικόν, όπως πράγματι ήτο, ο δε αιών της ελευθερίας δεν κατώρθωσε να του μεταβάλη εντελώς την ψυχολογίαν αυτήν. Εάν κατορθώσωμεν και είμαι βέβαιος ότι θα το κατορθώσωμεν δια του συμβουλίου της επικρατείας να εμπνεύσωμεν και εις τον τελευταίον πολίτην που κατοικεί εις τα απώτατα του κράτους ότι «υπάρχουν δικασταί εις τας Αθήνας» που προστατεύουν κάθε πολίτην αδικούμενον από οιονδήποτε διοικητικόν όργανον και από την κυβέρνησιν αυτήν χωρίς να έχη ανάγκην ο πολίτης να προσφεύγη εις πλάγια μέσα και εις την υποστήριξιν των ισχυρών της ημέρας δια να εύρη το δίκαιόν του, βεβαιωθήτε ότι εγκαινιάζομεν ένα σταθμόν ιστορικόν, τον ιστορικώτερον ίσως σταθμόν της ζωής μας από αιώνος.