4.09.2013

Σύντομο ιστορικό της περιοχής της Ακαδημίας Πλάτωνος




Για να μπορεί να υπάρξει διάλογος για το μέλλον της Ακαδημίας Πλάτωνος, πρέπει πρώτα να γνωρίζουμε το παρελθόν της. Ακολουθεί ένα σύντομο ιστορικό από την ομάδα των αρχαιολόγων που συνεργάζονται με το χώρο γνώσης "Πολιτεία":

Ακαδημία Πλάτωνος ονομάζεται σήμερα η περιοχή η οποία ορίζεται τις λεωφόρους Κωνσταντινουπόλεως, Αθηνών και Κηφισού, καθώς και από την οδό Λένορμαν.
Αποτελεί μια από τις ιστορικότερες συνοικίες  της Αθήνας. 

Βάσει των αρχαιολογικών ενδείξεων, η πρώτη ανθρώπινη εγκατάσταση στο χώρο ανάγεται στους προϊστορικούς χρόνους. Σημαντικό εύρημα των χρόνων αυτών, ακόμη ορατό στο χώρο του αρχαιολογικού πάρκου, είναι ένα οικοδόμημα που χρονολογείται περίπου στο 2000 π.Χ. Κατά τους Γεωμετρικούς χρόνους (10ος-8ος αι. π.Χ.), ο χώρος συνεχίζει να χρησιμοποιείται ως νεκροταφείο και χώρος κατοίκησης, όπως βεβαιώνει η αποκάλυψη πολλών τάφων, καθώς και ενός σπιτιού του 8 αι. π.Χ. (ορατό και αυτό σήμερα, δίπλα στο προϊστορικό οικοδόμημα). 


 Περίπου την ίδια περίοδο πρέπει να ιδρύθηκε και η λατρεία του ήρωα Ακάδημου, από τον οποίο πήρε και το όνομά της  η περιοχή, καθώς και το πλήθος των άλλων ιερών που αναφέρουν οι αρχαίοι συγγραφείς. Από τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. αρχίζει η ανάπτυξη της και η διαμόρφωσή της σε «ένα από τα ωραιότερα προάστια της πόλης», όπως αναφέρει ο ιστορικός Θουκυδίδης:
ο Ίππαρχος, γιός του τυράννου Πεισίστρατου, την περικλείει με τοίχο, ενώ την ίδια περίπου εποχή πρέπει να εγκαταστάθηκε εκεί από την αθηναϊκή πολιτεία ένα από τα τρία δημόσια γυμναστήρια (γυμνάσια) της πόλης, όπου οι έφηβοι λάμβαναν την αθλητική και στρατιωτική τους εκπαίδευση.

Τον 5ο αι. π.Χ. ο Κίμων μεταφέρει με αγωγούς νερό και τη δενδροφυτεύει, δημιουργώντας έτσι ένα «ιερό άλσος», ενώ στο δρόμο που τη συνέδεε με την πόλη  εγκαταστάθηκε το Δημόσιον Σήμα, το επίσημο νεκροταφείο όπου θάβονταν οι πεσόντες των πολέμων καθώς και επιφανείς άνδρες της δημόσιας ζωής.
            Το 387 π.Χ. ο φιλόσοφος Πλάτων, μαθητής του Σωκράτη, ίδρυσε μέσα στο χώρο του άλσους της Ακαδημίας τη φιλοσοφική του σχολή. Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα την ακριβή θέση της σχολής, αλλά πιθανότατα είχε εγκατασταθεί στα κτήρια του Γυμνασίου, τμήματα των οποίων έχουν αποκαλυφθεί και είναι ορατά μέσα στο αρχαιολογικό πάρκο (η παλαίστρα, μεταξύ των σημερινών οδών Μαραθωνομάχων, Ετεοκλέους και Βασιλικών και τμήμα μιας περίστυλης αυλής στις οδούς Μοναστηρίου, Τριπόλεως, Πλάτωνος και Ευκλείδου).
            Ο Πλάτων δίδαξε στη σχολή μέχρι τον θάνατό του, το 347 π.Χ. και τάφηκε στον χώρο
της Ακαδημίας. Τη διεύθυνση της σχολής ανέλαβαν διαδοχικά οι μαθητές του μέχρι το 529 μ.Χ. όταν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουστινιανός διέταξε το κλείσιμο όλων των φιλοσοφικών σχολών.





            Για τις επόμενες περιόδους οι πληροφορίες για την περιοχή
είναι πολύ σπάνιες. Κατά τους τελευταίους χρόνους της Τουρκοκρατίας αποτελούσε τμήμα της μεγάλης ιδιοκτησίας του βοεβόδα (Τούρκου διοικητή) της Αθήνας,
 Χατζή Αλί Χασεκή. Σε έγγραφα της ίδιας περιόδου αναφέρεται με το τοπωνύμιο
 «τα Ακαθήμεια», προφανή παραφθορά του αρχαίου της ονόματος.
 Άλλες παραλλαγές που συναντώνται είναι «Ακαθήμια»,
«Καθήμια» ή «Καθήμεια» .
            Το 1908 μετονομάστηκε και επισήμως «Ακαδημία Πλάτωνος», ενώ τμήμα της συνοικίας προς τα δυτικά ονομαζόταν «Βούθουλας»  ή «Μπύθουλας». Έκτοτε αποτελεί συνοικία με έντονα λαϊκό χαρακτήρα.   Το 1929 ο αρχιτέκτων Παναγιώτης Αριστόφρων, ξεκίνησε (με προσωπική δαπάνη αρχικώς και αργότερα με την στήριξη της Ακαδημίας Αθηνών) να αγοράζει ιδιοκτησίες στην περιοχή και να διενεργεί ανασκαφές, υπό την εποπτεία του αρχαιολόγου Κων. Κουρουνιώτη.
Οι ανασκαφές διήρκησαν μέχρι το 1940 (οπότε και διεκόπησαν λόγω του πολέμου) και απεκάλυψαν την παλαίστρα και το περιστύλιο  του Γυμνασίου.
Επαναλήφθησαν από το 1955 έως το 1963 από την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, υπό την εποπτεία του αρχαιολόγου Φοίβου Σταυρόπουλου.
Τότε απεκαλύφθησαν το προϊστορικό κτήριο, η Γεωμετρική Οικία και τμήμα από τον περίβολο του Ιππάρχου.
            Έκτοτε, η Γ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων διενεργεί ανασκαφές με την ευκαιρία ανέγερσης οικοδομών ή της διεξαγωγής έργων κοινής ωφελείας, οι οποίες έχουν φέρει στο φως νέα στοιχεία για την περιοχή.
Ενδεικτικά αναφέρονται δύο από τα σπουδαιότερα ευρήματα:
ο οικογενειακός τάφος του ρήτορα Λυκούργου, πολιτικού ηγέτη
της Αθήνας του τέλους του 4ου αι. π.Χ. (σε οικόπεδο στη διασταύρωση των οδών Κρατύλου και Βασιλικών) καθώς και μια ενεπίγραφη στήλη του 500 π.Χ. που οριοθετούσε την έκταση της Ακαδημίας  και βρέθηκε κατά τη διάρκεια έργων της ΔΕΗ στη διασταύρωση των οδών Αίμονος και Τριπόλεως.   
      





«ΠΟΛΙΤΕΙΑ»
Μοναστηρίου 136 Ακαδημία Πλάτωνος
                    Τηλ. 210 5120650
Politeiapolitismos.com


Δεν υπάρχουν σχόλια: