Γιορτάζουμε τον Κλήδονα την επόμενη Δευτέρα

Φωτογραφία του Ηλία Στάρη από τη γιορτή του 2011

 Εχουμε και καλά νέα. Τη Δευτέρα 24 Ιουνίου ο Στέφανος Γανωτής διοργανώνει τη γιορτή του Κλήδονα για τρίτη συνεχόμενη χρονια.   Ο Κλήδονας είναι ένα έθιμο του οποίου οι ρίζες ανιχνεύονται στην ελληνική αρχαιότητα και η πρώτη γραπτή περιγραφή του συναντάται στους βυζαντινούς χρόνους. Η ίδια η λέξη υπάρχει από την ομηρική εποχή. «Κλήδων» ονομαζόταν ο προγνωστικός ήχος, ο συνδυασμός τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων και πράξεων κατά τη διάρκεια μαντικών τελετών, στους οποίους αποδιδόταν προφητική σημασία. 

Ο κλήδονας ζωντανεύει τη μέρα του Αϊ-Γιαννιού του Κλήδονα (ή Ριγανά, ή Λαμπαδιάρη) στις 24 του Ιούνη, μέρα κοντά ή συμπίπτουσα με το Θερινό Ηλιοστάσιο καθώς ή δύναμή του ηλίου φανερώνει κυρίως τα μελλούμενα, σύμφωνα με τις μνήμες του παρελθόντος. Στη Νεοελληνική αντίληψη το έθιμο αυτό εξελίχθηκε σε μια παραδοσιακή ιεροτελεστία, περισώζοντας με αυτό τον τρόπο την αρχαία πρακτική των ερωτικών χρησμών. 

Τι ακριβώς όμως λαμβάνει χώρα στις εορτές του Κλήδονα; Η προετοιμασία αρχίζει από τη νύχτα της παραμονής όπου ανάβονται μεγάλες φωτιές στα σταυροδρόμια στις οποίες καίγονται τα στεφάνια της Πρωτομαγιάς και θεωρείται καλή τύχη να πηδήξει κανείς από πάνω τους, ιδιαίτερα δε για τα νέα αγόρια και κορίτσια, που ενίοτε πηδούν τις φωτιές ανά ζεύγη πιασμένα χέρι-χέρι

Στην πλέον διαδεδομένη και παραδοσιακή, οι ανύπαντρες κοπέλες φέρνουν από το πηγάδι ή την κεντρική βρύση νερό το οποίο ονομάζεται αμίλητο, καθώς πρέπει να το φέρουν χωρίς να μιλήσουν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Το αμίλητο νερό χύνεται σε -πήλινο συνήθως- δοχείο και η κάθε κοπέλα ρίχνει μέσα από ένα προσωπικό αντικείμενο, συχνά πολύτιμο, το λεγόμενο ριζικάρι. Το δοχείο σκεπάζεται με κόκκινο ύφασμα και «κλειδώνεται».
«Κλειδώνουμε τον κλήδονα με τ’Αϊ-Γιαννιού τη χάρη
κι όποια’χει καλό ριζικόνα δώσει να τον πάρει»
Παραμένει όλη τη νύχτα σε ανοιχτό χώρο κάτω από το φως των άστρων για να «ξαστριστεί». Οι κοπέλες επιστρέφουν σπίτια τους για ύπνο, όπου πιστεύεται ότι θα ονειρευτούν τον μελλοντικό σύζυγό τους.