Ολος ο Κεραμεικός σε έναν τόμο

ΠΗΓΗ: "Εφημερίδα των Συντάκτων"

της Βασιλικής Τζεβελέκου

Η ομορφιά της αττικής γης και ο πλούτος της πλαστικής τέχνης συνυπάρχουν αιώνες στα χαμηλά της Ερμού. Αφήνοντας πίσω τον εμπορικότερο δρόμο της πρωτεύουσας και συνεχίζοντας στον πεζόδρομο, συναντά κανείς τον Κεραμεικό, έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους.

Σήμερα, μπορεί να εκτείνεται σε 38,5 μόλις στρέμματα και να περικλείεται από τις οδούς Πειραιώς και Ασωμάτων, ωστόσο, κατά την αρχαιότητα, εκεί βρισκόταν ο περίφημος Δήμος των Κεραμέων, στη μικρή κοιλάδα του Ηριδανού, το «κάλλιστον προάστειον» κατά τον Θουκυδίδη. Από τα προϊστορικά χρόνια έως την Υστερη Αρχαιότητα εκεί έθαβαν τους επιφανείς πολίτες. «Τους τιμημένους μαχητές των πόλεμων, τους άλκιμους νέους αθλητές, τις όμορφες αρχόντισσες και τις σεπτές ιέρειες, ιδρύοντας περικαλλή ταφικά μνημεία που επέβαλαν για αιώνες τη μνήμη πάνω στη λήθη, μέχρι που θάφτηκαν και αυτά στην αττική γη, πριν “ξαναζωντανέψουν” χάρη στην αρχαιολογική σκαπάνη», όπως γράφουν στο εισαγωγικό σημείωμα του τόμου «Κεραμεικός» οι συγγραφείς του, οι αρχαιολόγοι Ελένη Μπάνου, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, και ο Λεωνίδας Μπουνιάς, υπεύθυνος του αρχαιολογικού χώρου και του μουσείου του Κεραμεικού.

Πρόκειται για την καινούργια έκδοση του Κοινωφελούς Ιδρυματος Ιωάννη Σ. Λάτση στο πλαίσιο του εκδοτικού του προγράμματος «Ο Κύκλος των Μουσείων», που ξεκίνησε το 1997 παρουσιάζοντας μερικά από τα πλέον φημισμένα, αλλά και κάποια από τα λιγότερο γνωστά μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδος. Η έκδοση παρουσιάστηκε χθες, στα γραφεία του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, παρουσία του υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Κώστα Τασούλα, του Βαγγέλη Χρόνη, μέλους του Εκτελεστικού Συμβουλίου, των συγγραφέων και συναδέλφων τους αρχαιολόγων, που χαιρέτισαν θερμά την πρωτοβουλία.

Ο Κεραμεικός περιλαμβάνει τμήμα του Θεμιστόκλειου τείχους, τις γνωστές πύλες της Αθήνας, Δίπυλο και Ιερά Πύλη, το Πομπείο, τον ταφικό περίβολο με τη στήλη της Ηγησώς, το Δημόσιο Σήμα και άλλα γνωστά ταφικά μνημεία. Οπως υποδηλώνει το όνομά του, υπήρξε περιοχή αγγειοπλαστών και αγγειογράφων, κύριος τόπος παραγωγής των περίφημων αττικών αγγείων.

Ως την άνοιξη του 1863 ήταν γνωστός μόνο μέσα από αρχαία κείμενα, κυρίως του Θουκυδίδη και του Παυσανία. Η τυχαία ανακάλυψη της ψηλής ανθεμωτής στήλης του μετοίκου Αγάθωνος στάθηκε μοιραία για τον εντοπισμό του αρχαίου νεκροταφείου. Οι συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1870 και έφεραν στο φως πλήθος ευρημάτων, όπως τα υπέροχα γλυπτά που κοσμούσαν τάφους επιφανών πολιτών της αρχαίας Αθήνας, κεραμικά με μοναδικής αισθητικής ζωγραφικές παραστάσεις από μύθους και την καθημερινή ζωή, ίχνη από το Πομπείο στα αρχαία τείχη (σημείο εκκίνησης της πομπής των Παναθηναίων που κατέληγε στην Ακρόπολη), κομμάτια αγγείων που είχαν χρησιμοποιηθεί για τον εξοστρακισμό διάσημων Αθηναίων, όπως ο Θεμιστοκλής, ο Κίμων κ.ά.